Zinnelijk, zintuiglijk, zinrijk en zinvol

Zingeving en Werk

Zingeving betekent dat je zelf aan de bak moet. Het gaat aan de ene kant om een persoonlijke uitdaging: je vermogen om zin te maken. Ook wel het ambachtelijk zingeven genoemd of humeurmanagement. Aan de andere kant is het een organisatorische uitdaging: ruimte creëren dat mensen hun zingevingsvragen mogen stellen en zich kunnen ontplooien.

Zingeving en werk heeft een speciale context. Werk heeft als doel (samen) iets bereiken, een (maatschappelijk) doel nastreven, geld verdienen, of bijdrage aan de wereld door gebruik te maken van jouw energie als ZZP-er. Zinvol werken gaat vaak hand in hand met betere resultaten en dat is een win win situatie voor zowel jezelf als de wereld/maatschappij. Het blijkt namelijk dat een tevreden werknemer 20% productiever is.

Wat is zingeving? Twee definities
1. Zingeving wordt ervaren, als een complex geheel van factoren die nauw samenhangt met ‘wie je bent en hoe het met je gaat’; het leren vinden van een eigen koers in het leven en het ervaren van gedrevenheid. Het ervaren van zingeving wordt daarnaast duidelijk geassocieerd met het gevoel hebben ertoe te doen, van betekenis te zijn en een stempel te kunnen zetten op alles wat je doet. En ook heeft zingeving een duidelijke affectieve kant; zingeving te wordt geassocieerd met positieve emoties als geluk, plezier en het ervaren van verbondenheid. (Promotie over leiderschap en zingeving bij de koninklijke marechaussee. Bianca van Wesep)

2. Zin is de gemoedstoestand waarin je bent als je zinnen geprikkeld zijn, je zintuigen het schone waarnemen, je volzinnen betekenis hebben en je louter zinvolle doelen voor ogen hebt. René Gude, voormalig Denker des Vaderlands

In dit artikel werk ik ‘zin’ uit volgens deze ‘hogere hokjesgeest’.

Het zinnelijke, het lekkere, het lijfelijke aspect, het lustvolle.
Het zintuiglijke, het esthetische.
Het zinrijke, het maken van volzinnen, stamelen, in staat zijn te verwoorden wat we beleven.
Het zinvolle, dat je achter de doelstelling staat van de organisatie waar je werkt.

1. Zinnelijke
Alle projecten beginnen bij lustgevoelens van de deelnemers of lopen stuk op onlust gevoelens. Lust is de vitale bron, zonder trek gebeurt er niks. Lust geeft energie, Een voorwaarde voor energie is het gevoel dat je leeft, niet weggemaakt wordt en dat je mag bestaan. Dat kan lust for life zijn maar ook de lust om iets na te laten. Het zinnelijke gaat ook over het fysieke op het werk; dat de temperatuur goed is; over je fysieke houding; de goede koffie en het schouderklopje.

Dat goede koffie belangrijk is weten we; veel managers hebben een heerlijk koffiemachine op hun kamer terwijl het personeel het moet doen met automaten drab in plastic koffie bekers. Interessant om waar te nemen, het zegt iets over gelijkwaardigheid in de organisatie. De helft van werknemers zegt gelijkwaardigheid als zeer belangrijk te beschouwen.

Eten is een andere belang bron van het zinnelijke. In 2011 stond schoonmaakbedrijf Asito erbij stil dat de 10.000 schoonmaakkrachten met meer dan 100 nationaliteiten weliswaar elke dag samen werkten maar nauwelijks iets van elkaar wisten. Daarom wordt het jaarlijks op locatie met elkaar gekookt. In 2016 deden er 20.000 mensen mee. Het brengt mensen bij elkaar van verschillende culturen en verbetert de samenwerking.

Uiteraard is de thuis situatie dé plek voor het zinnelijke. De balans werk-prive wordt mede daarom door 62 procent als belangrijke factor voor werkgeluk genoemd. De opvatting dat we steeds meer ons werk mee naar huis nemen en daardoor nooit werkelijk ontspannen begint gemeengoed te worden. De Franse regering heeft daarom een wet goedgekeurd die bedrijven verplicht een tijdslot voor de mail in te stellen zodat medewerkers niet kunnen mailen op bepaalde tijdstippen.

2. Zintuigelijke
De ervaring van het schone is de zintuigelijk betekenis van zingeving. Het heeft te maken met onze waarnemingen: de juiste maat, schoonheid, mooi, schoon (itt smerig), stil (itt lawaaierig) kleuren (iit grauw).
Het is niet ongebruikelijk dat werkgevers aandacht aan het schone besteden. Als een gebouw goed werkt, werkt alles beter, of zoals Churchill zei ‘we shape our buildings and afterwards the buildings shape us’. Daarom werkt Coolblue met 18 verschillende soorten ruimtes.
Kunst zet werknemers aan tot reflectie, kunst inspireert en houdt wakker. Gebouwen waarbij de werknemers zelf de kunst uitzoeken kan productiviteit aanmerkelijk oplopen.

In een ziekenhuis in Eindhoven wordt bewust met diffuus licht gewerkt, dat is goed voor de patient maar ook voor het verplegend personeel. Hierdoor voelen patiënt zich op hun gemak voelen en daardoor werkt iedereen efficiënter.

Een nieuwe trend die we bij veel bedrijven zien is de vibe manager. Zij richt zich op de zinnelijke en zintuigelijke manier van zingeven. Vibe, dat gaat over het creëren van een werkomgeving die mensen in staat stelt het beste uit zichzelf te halen. Misschien is er niets nieuws onder de zon, het is een uitwerking van de regel van benedictus: het belang van schoonheid en orde om in te werken. Het lijkt ook op de vroegere officemanager die zorgde voor kopieerpapier, dat het opgeruimd was. Maar het is nu ook de biologische lunch, launchstoelen en hierdoor wordt de zitzak naast het bureau zingeving.

3. Zinrijke
Voor zin heb je ook nodig dat je zinnen betekenis hebben, het gaat om (ver)woorden, ons kletsvermogen. Samen bespreken, je hebt de ander nodig. Wie kent het niet dat je een vraag hebt en zodra je hem stelt aan de ander weet je het antwoord opeens. Het hardop benoemen van de vraag is essentieel.
Meer organisaties komen daarom terug op het thuiswerken: want de beste beslissingen of inzichten zijn het gevolg van een gesprek in de gang of de kantine. Of zoals de hoofdredacteur van Trouw zei: een krant ontstaat bij het koffiezetapparaat.

Feedback geven is een belangrijk onderdeel van het zinrijke. Door feedback erken je de ander als uniek, waardevol persoon. En we weten allemaal dat je geen feedback kan geven door een appje of een mailtje. Het is een manier om respect tonen. Respect is een van de belangrijkste factoren voor een goed werkklimaat.

Het zinrijke heeft ook te maken met de nieuwe term job craften; het boetseren van je eigen baan tot je tevreden bent. Voor veel (hoog opgeleiden) mensen is het belangrijker dat ze het werk leuk vinden dan wat ze ermee verdienen. Bij job crafting zul je woorden, definities omschrijvingen moeten vinden voor de verandering die je teweeg wilt brengen. Hier komen de Werkgeluk deskundigen om de hoek zetten. Zij stimuleren dat je op je werk doet waar je goed in bent en het ervaren van gedrevenheid. Ze praten niet alleen maar hebben ook aandacht voor de andere vier Z-ten: het vieren van meetbaar succes; meer passie en plezier en het zorgen dat je voldoende energie hebt . Waarom Happiness Chief Officer en niet gewoon personeelszaken noemen, of human resource management? Het heeft met verwoorden (zinrijke) te maken: mensen willen niet graag gezien worden als “Human resource” maar ze willen gezien worden om ‘wie ze zijn, wat ze drijft en hoe het met ze gaat’.

Een mooie trend die aansluit bij het zinrijke is het belang van verhalen vertellen. Dat kunnen gedeelde verhalen zijn waarom de organisatie is opgericht en wie de oprichter was. Maar het kan ook een persoonlijk verhaal zijn, zoals aan de hand van een foto uit je jeugd vertellen wat jouw drijfveren zijn.

Praten en praten met als doel: afstemming tussen organisatiestructuur en cultuur, tussen organisatiebeleid en praktijk is noodzakelijk om zingeving in werk en organisatie op een goede wijze aan de orde te stellen. Doorgaans zijn harde meetbare indicatoren een grond voor dialoog in organisaties. Maar het structureel verankeren van dialoog over minder makkelijke meetbare indicatoren, ook merkbare indicatoren genoemd kan dienstbaar zijn aan een ander effect; ruimte voor de leefwereld, voor respect, voor zingeving.

4.Zinvolle
Het zinvolle is wat we vaak traditioneel zien als zingeving op het werk. Wat is onze drijfveer of waarom doen we wat we doen?De grootste kansen tot ontplooiing zijn er als de persoonlijke waarden overeenkomen met de waarden het bedrijf. Dan voelen mensen zich gemakkelijk, dan passen ze in een organisatie en voelen zich geaccepteerd. Bovendien versterken ze zo de waarden van het bedrijf waardoor ze uiteindelijk weer succesvoller zijn.

Het fundamentele van alle waarden systemen is “wat u niet wil dat u geschied, doe dat ook de ander niet”. Het gaat om de bedoeling van wat een organisatie doet. Als het gedrag binnen een bedrijf niet congruent is met de waarden, dan frustreert dat de medewerkers. Als de “alles voor een glimlach” van Coolblue intern niet gebruikt wordt geeft dat frictie.

Zinvolheid heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in het bedrijfsleven, Google wil een wereld creëren waarin iedereen toegang heeft tot informatie, Albert Heijn wilde het leven van de huisvrouw makkelijker maken. De betekenis economie is een mooie uitdrukking van het zinvolle. Het gaat daarbij niet alleen om harde cijfers maar om een hoger doel. Tony Cholony is zo’n voorbeeld met slaafvrije chocola, maar ook brownie bakkerij, Greystones in New York, die werkt met voormalige misdadigers, thuislozen etc; Slogan: we huren geen mensen om brownies te bakken, we bakken brownies om mensen in te huren. Zie Het rendement van Geluk. Werken vanuit waarden is aantrekkelijk voor werknemers. Mensen werken graag bij een bedrijf dat het goede doet en het is een manier om jonge medewerkers te trekken.

Tot zo ver een toelichting op de vier Z-ten. Om het samen te vatten: Als je werk prettig aanvoelt, het er aardig uitziet, je begrijpt waar het over gaat en je de doelstelling onderschrijft, dan ben je een heel eind.’

Toch stond er pas in het FD ‘werk maakt niet gelukkig, vrijen en dansen wel.” Is al het bovenstaande onzinnig geweest? Ziek op bed liggen maakt het meest ongelukkig, daarna leidt het geluk het meest aan werken. Nee liever theater, sport of een concert, en van een potje vrijen daar knappen we echt van op!

Is er ook een andere opvatting mogelijk waarbij grootheden als werk en vrijen niet tegen elkaar uitgespeeld worden? Ja deze manier van kijken helpt om het zinnelijke en zintuigelijke serieus te nemen als onderdeel van zingeving.

Waarom is deze indeling zo werkbaar?

1. Omdat het indicatoren geeft voor aspecten van zingeving die we allemaal wel kunnen benoemen zoals respect; gelijkwaardigheid, waardering, zelfontplooiing; balans werk vrije tijd.

2. Omdat het uit de discussie blijft of we het moeten hebben over betekenis, geluk of zingeving

3. Omdat ik Humeur management, het meest invloedrijke management vind die we bij onszelf en de ander kunnen inzetten.

4. Omdat het lichamelijke een plek heeft in deze manier van kijken

5. Omdat je er concreet op hele verschillende manieren aan kan werken. Voor zowel jezelf als voor de anderen.

6. Door zingeving en spiritualiteit uit elkaar te halen, wordt zingeving niet iets hoogstaands. Nee zingeving is iets noodzakelijks we moeten het doen, net zoals boodschappen doen en eten.

7. Omdat zingeving dus ook een organisatievraagstuk is: het gaat om het creëren van ruimte voor professionele en persoonlijke ontwikkeling, waardoor mensen als persoon en als professional kunnen groeien.

8. Omdat als je minder vaak dan vroeger zin hebt in je werk, dat je vermoeider bent of zelfs afvraagt of je niet tegen een burn-out aan zit, dan kan je onderzoeken of je werk nog prettig aanvoelt, of het er nog aardig uitziet, of je in begrijpelijke zinnen kan uitleggen wat je allemaal doet en of je nog wel achter de doelstellingen staat. Is niet het geval, dan kan je daar aan werken! Zorg ervoor dat ze alle vier in je leven tot recht komen. Het mag een paar jaar kosten een heel leven duren maar je weet wat je te doen hebt!

Dank aan Peter Henk Steenhuis, Werkverzetten. ISVW UItgevers

Anne Stael | www.zienwatonzichtbaaris.nl | info@zienwatonzichtbaaris.nl | 06 46200281