Zingeving, wat doet jouw organisatie daaraan?

Werken is een belangrijke bron van inspiratie en zelfexpressie. We zoeken werk dat bij ons past en dat ons voldoening geeft. Werk verbindt ons met de wereld om ons heen. Op het werk worden we geconfronteerd met (levens)vragen zoals; zit ik op de juiste plek? gebruik ik mijn talenten? zet ik mij in voor iets dat ik de moeite waard vind?
Het werk heeft een grote invloed op ons leven en dat is niet alleen positief, kijk bijvoorbeeld naar het toenemend aantal burn-outs. In 2017 had 17% van de werknemers burnout klachten, TNO.

Hoewel we onze eigen identiteit, waarden en bestemming dus steeds meer uit het werk halen is zingeving op het werk niet alleen een persoonlijke kwestie, ook de organisatie heeft hierin een verantwoordelijkheid. Hiermee verandert de rol van bestuurders en leidinggevenden. Zij zijn niet langer degenen die alleen het werk en processen in organisaties aansturen, maar zij dragen ook zorg voor het welbevinden van medewerkers binnen de organisatie en de rol en profilering van de organisatie in de maatschappij.

Zingeving als organisatievraagstuk heeft verschillende aspecten

1. Aandacht voor de ontwikkeling van mensen en de menselijke maat. Dat betekent het creëren van (rand)voorwaarden om het mensen beter tot hun recht te laten komen.
Werknemers met een leidinggevende die zich richt op ontwikkeling en verbetering hebben minder kans op een burn-out (UvA, 2018). Denk bijvoorbeeld aan voldoende aandacht voor scholing; het geven van feedback; een goede aanspreekcultuur (zodat schadelijk gedrag niet door-ettert); erkenning van ieders bijdrage; aandacht voor merkbare zaken (naast meetbare zaken); de mogelijkheden om fouten te maken. Voldoende autonomie en realistische taakeisen, voorkomen burn-out klachten.

2. Aandacht voor de werkomgeving
Het gaat bijvoorbeeld over dat de temperatuur goed is, over je fysieke houding, de  goede koffie en het schouderklopje. Een werkomgeving met de juiste maat, mooi, schoon, stil en met lekker eten en drinken geeft aandacht aan de zinnelijke en zintuigelijke aspecten van zingeving.
Als een gebouw goed werkt, werkt alles beter, of zoals Churchill zei ‘we shape our buildings and afterwards the buildings shape us’.

3. Aandacht voor realiteit en verbinding
Het gaat om de balans tussen leiden en dienen, zingeving en zakelijkheid, nu en later, chronos en kairos. Een organisatie heeft een taak om te zorgen voor continuïteit en dat er brood op de plank komt voor haar werknemers, dat is een realiteit die net zo belangrijk is als zingeving. Dus monitoren van ‘harde’ cijfers (ziekteverzuim, financiele situatie) heeft zeker zin, zeker als de link gelegd wordt met de bedoeling/oorzaak van de cijfers.

4. Aandacht voor de identiteit en waarden van de organisatie
Wat draagt de organisatie bij aan de maatschappij? Welke waarden streeft de organisatie na? En vooral hoe willen en kunnen we dat samen vormgeven? Het is de behoefte om bij te dragen aan een (hoger) doel.  Door Simon Sinek wordt dit ook wel omschreven als aandacht voor “why”, Wouter t Hart noemt het terug naar de bedoeling. Werk verbinden aan een duidelijk doel maakt dat mensen beter van betekenis kunnen zijn. Betekenis vinden we door een gelijkwaardige verbinding aan te gaan met anderen, en samen een zinvol doel op te pakken, Trendrede 2019 (blz 11). Goede leiders en bestuurders zijn zich er van bewust dat leidinggeven aan anderen pas mogelijk is wanneer leiding kan worden gegeven aan zichzelf. De maakt leiderschap geloofwaardig, practise what you preach. Het is aan leiders om te sturen op waarden en vaker te vertellen wat het werk van de werknemers bijdraagt aan de organisatie, duidelijk te maken waar het bedrijf voor staat, of hun bestuurders daar naar te vragen. Zingeving draait eerst en vooral om het werken vanuit de kernwaarden van het bedrijf. Niet wat daarover op papier staat, medewerkers moeten de kernwaarden ‘ervaren en doen’. Waarde gedreven bedrijven kijken eerst waar ze goed in zijn en dragen dat uit.

Het bewustzijn dat zingeving persoonlijk is maar dat de randvoorwaarden door de organisatie kunnen worden gecreëerd, geeft een andere invalshoek voor leiders. Als hier serieus aandacht aan gegeven wordt merkt de omgeving dat meteen: geïnspireerde  en betrokken medewerkers en leiders zorgen voor tevredenheid in de organisatie en bij de klanten.